آب مورداستفاده در دستگاه اتوکلاو به چه دلیل اهمیت دارد؟
یکی از پیش‌نیازهای مهم برای استفاده از دستگاه اتوکلاو آب است، چرا که در اتوکلاوهای بخار، همانطور که از اسم آن مشخص است، فرآیند استریل توسط بخار آب انجام می‌شود.
در دستگاه‌های اتوکلاو بزرگ یا بیمارستانی، به دلیل نیاز به حجم بالای بخار، معمولاً زیرساخت تولید بخار فراهم شده و طراحی دستگاه به گونه‌ای است که بخارِ آماده به دستگاه منتقل می‌شود. این موضوع باعث افزایش سرعت عملکرد و کاهش هزینه‌های جاری دستگاه می‌شود. البته در اکثر مدل‌های اتوکلاو بیمارستانی از برندهای معتبر، علاوه بر امکان انتقال بخار آماده به دستگاه، Steam Generator یا مولد بخار هم وجود داشته و دستگاه قابلیت کار با هر دو روش را دارد.
اما در دستگاه‌های اتوکلاو رومیزی یا کوچک، طراحی دستگاه به گونه‌ای انجام شده که فرآیند تولید بخار در خود دستگاه انجام می‌شود. بنابراین برای کار با دستگاه نیاز است داخل آن آب ریخته شود. این طراحی علاوه بر کاهش هزینه‌های تولید دستگاه، قابلیت جابه‌جایی یا پرتابل بودن را نیز برای دستگاه فراهم می‌کند. بنابراین همه مدل‌های دستگاه اتوکلاو رومیزی برای کار نیاز به آب دارند.
از چه نوع آبی برای پر کردن مخزن اتوکلاو استفاده کنیم؟
به طور کلی از روش‌های مختلفی برای انتقال آب به دستگاه استفاده می‌شود. دستگاه اتوکلاو رومیزی مجهز به دو مخزن آب تمیز و آب کثیف است که آب مورد نیاز در مخزن آب تمیزی وارد می‌شود. اگر از آب معمولی شهری در دستگاه اتوکلاو استفاده شود، در فرآیند تولید بخار، رسوبات و املاح موجود در آب باقی مانده و به مرور حجم رسوبات در محل گرمایش آب افزایش یافته و عملکرد دستگاه مختل می‌شود. همچنین در اتوکلاو به دلیل وجود پمپ وکیوم برای ایجاد خلا، در صورت وجود رسوب در چمبر و مولد بخار، این رسوبات با سرد و گرم شدن از بدنه جدا شده و به شکل تکه‌های ریز در آمده و در فرآیند تخلیه توسط پمپ وکیوم، وارد مسیر هیدرولیک دستگاه (شیر برقی، رادیاتور، شلنگ‌ها و شیرهای مکانیکی) می‌شوند. این مورد باعث خرابی یا عدم عملکرد صحیح آن‌ها شده و نهایتاً منجر به اختلال در کار دستگاه می‌شود.
بنابراین برای رفع این مشکل استفاده از آب بدون سختی (آب نرم) در اتوکلاو الزامی است و توسط شرکت سازنده موکداً توصیه می‌گردد.
در ادامه، مفهوم سختی آب را به صورت کاملاً ساده و مختصر توضیح خواهیم داد و همچنین روش‌های تهیه آب نرم مرسوم برای اتوکلاو را با ذکر مزایا و معایب هر روش معرفی می‌نماییم.
لازم به ذکر است که مبحث سختی آب و روش‌های سختی زدایی بسیار متنوع و تخصصی است و در این مطلب، صرفاً به موارد مورد نیاز برای دستگاه اتوکلاو می‌پردازیم.
سختی آب چیست؟
املاح و عناصر موجود در آب، درجه سختی آب را تعیین کرده و درجه سختی آب با توجه به میزان و نوع املاح متفاوت است. از این رو انتخاب نوع سختی گیر آب برای درجه سختی‌های مختلف، متفاوت خواهد بود.
خوب است بدانید که درصد سختی آب در مناطق جغرافیایی مختلف متغیر است. سختی آب وقتی به وجود می‌آید که آب سرشار از مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم باشد. به طور کلی هر چه میزان کلسیم و منیزیم آب بالاتر باشد، سختی آن بیشتر است. همچنین مواد معدنی دیگری مانند آهن، منگنز، آلومینیوم و روی نیز در آب سخت وجود دارد. واحد اندازه‌گیری سختی آب TDS است که بیانگر مجموع کل املاح موجود در آب می‌باشد. هدایت الکتریکی آب نیز نشان دهنده میزان املاح هادی موجود در آب می‌باشد و واحد آن میکروزیمنس بر سانتی‌متر است.
روش‌های از بین بردن سختی آب
در مراکز دندانپزشکی روش‌های مختلفی برای کاهش و از بین بردن درجه سختی آب وجود دارد، در ادامه به بررسی تعدادی از این روش‌های پرکاربرد می‌پردازیم.
تقطیر (جوشاندن آب و ایجاد بخار و میعان آن در فضایی دیگر)
یکی از روش‌های پرکاربرد در تولید آب بدون سختی در مراکز درمانی، استفاده از دستگاه آب مقطرساز است. در این دستگاه آب در یک فضا تبدیل به بخار و سپس با لوله به یک ظرف دیگر منتقل و با روش‌های مختلفی سرد شده و مجدداً تبدیل به آب می‌گردد. این روش برای مصارف کم یا فضاهای کوچک مناسب است. از این رو در مراکز درمانی کوچک و مطب‌ها از دستگاه آب مقطرساز برای تولید آب بدون سختی و مناسب برای دستگاه اتوکلاو استفاده می‌شود.
از مزایای این روش می‌توان به اشغال فضای کم، کاربری آسان، عدم نیاز به تأسیسات و از معایب آن به نیاز به پرداخت هزینه بابت خرید دستگاه، هزینه برق و زمانبر بودن فرآیند تقطیر اشاره کرد.
روش رزین/استفاده از دستگاه دیونایزر آب
در این روش سختی آب از راه تبادل یون در دستگاهی به نام دیونایزر گرفته می‌شود. یون‌هایی که باعث سختی آب می‌شوند از جمله کلسیم و منیزیم، از فیلتر رزین عبور کرده و رزین یون سدیم خود را با کلسیم و منیزیم مبادله می‌کند.
مزایای این دستگاه سرعت بالای تولید آب بدون سختی و امکان اتصال مستقیم به مخزن آب اتوکلاو (با توجه به مدل و برند دستگاه) است. از معایب آن نیز می‌توان به نیاز به پرداخت هزینه بابت تعویض دوره‌ای فیلترها، آسیب به دستگاه در صورت عدم تعویض به موقع فیلترها و نیاز به نصب تأسیسات اولیه اشاره کرد.
خرید آب مقطر (آب بدون سختی) به صورت آماده
آب مقطر، در برندهای متنوع در بازار موجود بوده و مزیت آن عدم نیاز به فرآیند آماده‌سازی و استفاده آسان است. اما از معایب آن می‌توان به اشغال فضای زیاد، نیاز به خرید مکرر به دلیل استفاده زیاد و قیمت تمام شده بالاتر نسبت به روش‌های دیگر در درازمدت اشاره کرد.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی بر این بود که به بررسی جوانب مختلف اهمیت کیفیت آب در اتوکلاوهای رومیزی بپردازیم. همانطور که اشاره شد، روش‌های مختلفی برای استفاده از آب بدون سختی در اتوکلاو وجود دارد که هر کدام مزایا و معایبی دارند و بکار بردن هر روش کاملاً به شرایط مراکز درمانی، کلینیک یا مطب بستگی دارد.
معمولاً در فضاهای کوچک تهیه و نگهداری آب مقطر به صورت آماده دشوار است، از طرفی استفاده از دستگاه آب مقطرساز و دیونایزر علاوه بر نیاز به هزینه اولیه جهت خریداری، نیازمند صرف یک سری هزینه‌های دوره‌ای نیز می‌باشد. بنابراین بسته به نوع نیاز، حجم مصرف و فضای کاری مرکز درمانی، استفاده از هر کدام از روش‌ها می‌تواند مفید باشد.
چنانچه جهت انتخاب و خرید دستگاه مناسب با توجه به نوع مرکز درمانی خود نیاز به مشاوره داشته باشید، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
همچنین جهت خرید دستگاه‌ها و آب مقطر می‌توانید از طریق سایت فروشگاهی ویستا دنتال اقدام نمایید.
بدون دیدگاه